Excursie Borgharen

Op 27 augustus 2021 bezochten we Kasteel Borgharen. We hadden een zeer goed toegeruste gids: Hugo Meyer, vriend van onze stichting. Omdat Hugo als vrijwilliger wekelijks meehelpt aan de ‘wederopbouw’ van het zwaar verwaarloosde slot, liet hij ons echt ‘achter de schermen’ kijken. Wat een liefde voor de historie tonen al de vrijwilligers die meehelpen aan het eerherstel van het gebouw! Hier wordt iets groots verricht.

Het verval zichtbaar

Door slordig loodgieterswerk stroomde water van de bovenliggende verdieping naar dit plafond met voorheen prachtig stucwerk

De urn van prof. Timmers

Prof. Timmers was dé specialist op het gebied van Maaslandse kunst. De gevels van de cour van het kasteel kunnen hiertoe gerekend worden.

Timmers  heeft ooit in een deel van dit kasteel gewoond. Hij maakte zich grote zorgen over het verval.  Hierom en vanwege zijn verdiensten voor het behoud en de waardering van onze Maaslandse kunst, werd zijn urn hier opgesteld.

Kasteel Borgharen: kort chronologisch overzicht

Ontstaan kasteel (ringmuur met een toren) datum onbekend

1275 Borgharen is in bezit van de familie Van Haren.

1318 Vanuit het kasteel wordt “tol geheven” op de schepen die op de Maas naar en van Luik en Maastricht varen. Adolf van der Marck, prins-bisschop van Luik vindt dat niet leuk,  moordt het dorp uit en breekt de burcht af

1484 Burcht (toren met omringende muur ) en dorp worden weer verwoest door prins-bisschop Robert v. Arenberg. Één Borghaardenaar overleeft…

1498 Kamers in de burcht worden bepleisterd

1519 met 500 mergelblokken en 7000 leien wordt “de sael” gerepareerd.

1555 Herman van Scheyffart de Merode vergroot het kasteel, gracht, (ophaal)brug met kettingen

1560 Begin van grote verbouwing in de Maaslandse renaissancestijl. Schietgaten (voor de sier) , kruisvensters, pinakeltjes. etc Men bouwt onder meer bovenop de resten van de ronde middeleeuwse muur.

1653 Philibert van Isendoorn  a Bloys, Staats stadscommandant van Maastricht bouwt de galerij van Naamse steen en zal later vanwege zijn protestantse achtergrond samen met zijn vrouw en twee kinderen niet in de kerk worden begraven, maar in de kelder worden bijgezet: De mummies zijn omstreeks de eeuwwisseling (?) verdwenen.

1669 gracht beschoeid  Er bestaat dan een omgracht en ommuurd renaissance kasteel, ten dele gebouwd op de middeleeuwse ronde ringmuur met torens, uitgebouwd met zijvleugels (rechts latere rentmeesters-woning en links de paardenstal) en een poortgebouw ter hoogte van het huidige hekwerk, door een brug verbonden met een grote voorburcht met boerderij en een eigen  poortgebouw Die voorburcht met poortgebouw zal worden gesloopt omstreeks 1880. Het restje van het poortgebouw van de voorburcht is nog te zien: ingebouwd inde west gevel van de huidige boerderij.

1776-1790: verbouwing in Louis XV-stijl naar ontwerp van Matthias Soiron: verdwijnen van een tussenverdieping (met uitzondering van de vertrekken van de gouvernante) en daarnaast van alle renaissance elementen op de gevels, waarvan de resten nu nog ten dele te zien boven de huidige vensters, aan de achterzijde en op de twee torens. Uitbreiding van de omgrachting , aanleg park. Inrichting van de Blauwe Kamer en de Romeinse Kamer,( de kamer van de baronesse en die van de baron). Het gebouw wordt wit gekalkt.

1790-179? Het aanbrengen van wandbedekkende schilderijen van de Lovinfosse. onder meer in de grote zaal, de Japanse Kamer en de Chambre Romaine

1880-1895: baron de Selys de Longchamps verwijdert de witte verf, sloopt de voorburcht  en laat de bekende architect Kuijpers een nieuw poortgebouw en een nieuwe vergaderzaal bouwen. Hij bouwt ook  een nieuwe boerderij en laat de grafsteen van Philibert (waaronder Philibert nooit gelegen heeft) afkomstig uit de dan afgebroken oude kerk van Borgharen inmetselen in de doorgang naar het park.

1950-2003: In snelheid toenemend verval: Verkoop van interieur-onderdelen (schilderstukken!), hotel,  kamerverhuurbedrijf met 34 lekkende zelfbouw-keukens en 34 lekkende zelfbouw-badkamers.

2003 Ronny Bessems koopt de hoeve.

2014 Ronny Bessems koopt het kasteel voor €1 en start de restauratie met hulp van de provincie, ongeveer 25 vrijwilligers en monumentenzorg

2014-2021: sloop appartementen,  restauratie van dak hoofdgebouw,  brug, twee voorgevels en grachtmuren

2021 De schilderijen van de grote zaal worden teruggekocht.