Chel Bastiaens
1933 – 2024
Op 22 oktober ll. overleed Chel Bastiaens. We willen ons hem graag herinneren als ‘d`n Ingel van Wolder’. Zo trok hij namelijk mee in de Wolderse carnavalsoptocht. Maar niet alleen daarom.
Chel stond altijd klaar om mensen te helpen. Hij zette zich steeds in voor de gemeenschap, en met name voor het behoud van het kerkelijk erfgoed en de Wolderse historie. Chel was enige tijd vriend van de stichting, maar bleef daarna altijd belangstelling houden. Hij verzamelde alles wat op Wolder betrekking had. Bij gevolg had hij een groot archief aan foto’s en krantenartikelen. Deze droeg hij over aan de St. Heemkunde. We zijn hem hier nog altijd dankbaar voor.
Ook bewaarde hij veel voorwerpen die hij karakteristiek vond voor het leven in Wolder, en waarmee hij de geschiedenis wilde vastleggen. Deze verzameling had hij ondergebracht in de toren van de Petrus en Pauluskerk, in een ruimte boven het oksaal. De laatste jaren lukte het hem zelf niet meer om de lange trap te beklimmen. Het ‘museum van Chel’ is nu in rouw. Wij hebben in de tijd dat Chel nog fit was, er een fotoreportage gemaakt. Zie onze pagina hierover.
Heukelommerweg 1
Tabé huis met de trapjes
Alleen de trapjes staan er nog, de trapjes van een huis met een zeer lange geschiedenis: Heukelommerweg 1. Op 28 maart werd het gesloopt. Ongeveer 20 jaar geleden zette het verval in, en jaar op jaar ging de toestand van het gebouw verder achteruit, deels door de gewone werking van de natuur, maar ook door moedwillige vernielingen.
De ons bekende bouwvorm van het pand stamde uit ongeveer 1900, maar de woning bevatte veel oudere delen. Archeologen vermoedden bij hun onderzoek (2010) sporen van bewoning die teruggaan tot de twaalfde eeuw. Deze voormalige hoeve, had een mergelstenen kern van vóór 1850, en een kelder met een tongewelf die mogelijk uit de late middeleeuwen stamt (deze kelder is misschien nog intact). Vóór of in 1840 woonde er de familie Nelissen-Mares. In 1847 koopt Hugo Hubertus Castermans het. De familie Castermans blijft er tot 2005 wonen. Enkele malen vinden er grote verbouwingen / aanpassingen plaats, met name rond 1900. De voorgevel wordt ± 1930 gemoderniseerd.
In 2005 wordt mevrouw J.A. M. Castermans (Sjaan) opgenomen in Klevarie. Het huis komt dan in de verkoop. Er is belangstelling van particulieren, maar het gaat in maart 2006 voor €475.000 naar woningcorporatie Servatius. Waarom wilde Servatius deze eenvoudige woning hebben? Huis en schuur liggen op een groot perceel; dit is interessante bouwgrond. De woningcorporatie had in 2002 Pletzersstraat 5 (Hoeve Castermans) gekocht en verwierf ook alle daarbij aangrenzende panden langs de Médoclaan. Met de toevoeging van Heukelommerweg 1 kan een uitgebreider plan worden gerealiseerd. Servatius spreekt nu van plan Castermans 1 (Pletzersstraat 5; laatste bewoner Hugo Castermans) en plan Castermans 2 (Heukelommerweg 1, laatste bewoner Sjaan Castermans). De familienaam Castermans is in Wolder niet uitzonderlijk. Het vlot echter niet met Castermans 1. Servatius trekt het ontwerp (van Charles Vandenhove) in en presenteert in 2006 een nieuw. Nu door architect De Wispelaere, ook van het Luikse kantoor Vandenhove. Dit plan beslaat beide locaties.
Servatius wil Castermans 1 zo snel mogelijk slopen, maar de hoeve wordt gekraakt. Daarom verhuren ze Castermans 2 antikraak. In 2010 zet de projectontwikkelaar de sloop van Castermans 1 door, en bereidt die van Castermans 2 voor. De antikraakhuur wordt opgezegd. Het pand wordt definitief onbewoonbaar gemaakt, om kraak tegen te gaan, en om te zorgen dat er zich geen vleermuizen in gaan nestelen. Regen en wind hebben nu vrij toegang.
Dan komt de woningcorporatie in ernstige problemen. Ze heeft zich vertild aan een ander project, nl. het Calatrava-project (bij het UMCC). Er is geen geld meer om te gaan bouwen. Wolder blijft zitten met een gesloopt cultuurhistorisch interessant monument (de carréboerderij) en een ruïne (Heukelommerweg 1). Servatius heeft geen armslag meer om in Wolder iets te realiseren en verkoopt beide locaties. De koper is de Stichting Glorieux uit Eindhoven, de beheerder van het vermogen van een Eindhovense kloosterorde. Glorieux brengt voor de exploitatie het plan onder bij de voor dit doel opgerichte Wilre BV.
De samenwerking met de Luikse architecten loopt af en de nieuwe opdrachten gaan naar het Maastrichtse bureau van Mathieu Bruls. Deze tekent het plan voor Castermans 1. Dit krijgt vanuit Eindhoven de naam Hof van Assisi. Het gelijktijdig ontwikkelde plan voor Castermans 2 heet Cour van Wolder. Het wordt in 2015 aan omwonenden gepresenteerd. In dit plan is op deze locatie een restaurant- en horecafunctie opgenomen. De buurt verzet zich hiertegen. Men is bang voor geluidsoverlast, verkeershinder (basisschool) en concurrentie met de bestaande horeca en de zalen. Gelukkig heeft Wilre BV een luisterend oor. Er wordt een klankgroep geformeerd. Deze geeft aan dat men het liefst een sociale / medische bestemming voor de locatie wil. Het vinden van een medische invulling (fysio, hospice, palliatieve zorg) lukt niet.
Wilre BV probeert nu een nieuwe invulling aan het project Heukelommerweg 1 te geven: 8 tiny houses / grondgebonden woningen op het achtererf plus herbouw van de hoeve. De gemeente laat een monumentenadvies opstellen (2022). De kern van dit advies luidt: Vanwege de slechte tot plaatselijk zelfs zéér slechte technische toestand kan met herbouw van dit volume ingestemd worden. Voorwaarde is wel dat de karakteristieke onderdelen (t.a.v .vormgeving en materialisering) teruggebracht worden. Met het plaatsen van ‘tiny houses’ kan in de basis ingestemd worden (… ) Het advies pleit ook voor behoud van de poortdoorgang met flankerend schuurvolume.
In december 2023 publiceert de gemeente een nieuwe aanvraag voor een omgevingsvergunning voor Heukelommerweg 1 “het verrichten van renovatiewerkzaamheden en het realiseren van nieuwbouw”. Drie maanden later wordt er gesloopt. Hiervoor is geen vergunningsaanvraag gepubliceerd, terwijl het object in het bestemmingsplan geregistreerd staat als cultuurhistorisch attentiegebied. Bij navraag zegt de betrokken ambtenaar dat dit een fout op de planviewer is, en hij wijzigt de markering op deze kaart. Is de planviewer onbetrouwbaar, of is de gemeente slordig of soepel? De aangrenzende buren kregen toen zij destijds hun panden gingen renoveren, strikte en kostbare voorschriften opgelegd betreffende kleuren en bouwmaterialen.
Hoe ernstig is het verdwijnen van deze bouw? In het bestemmingsplan van 2010 staat het pand nog aangewezen als gemeentelijk monument. Maar deze status is vervolgens niet door beleid bekrachtigd. Met zichtbaar gevolg. Het huis met de trapjes was geen rijksmonument, maar het had wel een beeldbepalende uitstraling. Het poortgebouw was een duidelijke herinnering aan de agrarische bestemming, en daarmee aan het verleden van Wolder. Het is het tweede karakteristieke pand aan het Mgr.Vranckenplein dat in deze eeuw verloren is. Ook in de vorige eeuw zijn enkele markante panden in Wolder gesloopt. Deze oude gebouwen hebben een historische waarde die de identiteit van onze gemeenschap mee vormt.
Daarbij dringt zich de vraag op: heeft de gemeente een visie op de ontwikkeling van deze dorpskern? Een blik op het Monseigneur Vranckenplein geeft het antwoord: het plein is verworden tot een verrommelde parkeerplaats; de behoefte van het moment voert er de regie. Het is duidelijk dat een (totaal)visie op schrijnende wijze ontbreekt. Dit geldt mogelijk ook voor andere oude kernen in de geannexeerde dorpen van de stad. Niet alles hoeft behouden te blijven, maar wat gesloopt wordt komt nooit meer terug. Nieuwbouwplannen van projectontwikkelaars zouden aan een langetermijnvisie getoetst moeten worden.
In het huidige bestemmingsplan staat Heukelommerweg 1 nog altijd beschreven als dubbelbestemming: behoud karakteristiek. Het nieuwe plan is ten tijde van dit schrijven nog niet gepubliceerd. We wensen de architect succes met het creëren van iets dat door Wolder omarmd wordt.
Wolder
’n Dörrepke aon de voot vaan de Louwberg…
’t Dörrepke vaan mien jäög…
Dörrepke vaan meziek, blouw en greun…
Vaan voetbal zwarte brook en witte trui…
Mien dörrepke boe in mien jäög de kèrk nog in ’t midde waor…
Eder jaor, drei weke nao Pinkstere plechtige percessie…
Dörrepke mèt zien boerderije oetgestruid in de Pletzersstraot, Toongerseweeg, Underste weeg en Fleutekoet…
De keuj vaan Caubergh, de verkes vaan Hugo en de peerdsjes vaan Kemmerling…
Doevemèlkers die fluite en sjöddele mèt ’n bekske voor in alle vreugte en in de aovendloch…
Mèlkboer Chris en greunteboer Theo en Loe doen hun runde langs de deur…
En aon broed mankeerde ’t ouch neet mèt us drei bekkers…
En veur d’n doors ouch gein gebrek: bekans veur edere daag ’n kaffee in de buurt…
Mien dörrepke nog zoonder stadse fratse, euverziechtelek en einvoudeg…
’n Apekeutele-, meitskes- en jongessjaol en ’n kluusterke mèt ’n hamfel begiene…
Kèrmesdinsdag kèrmes verbranne op de Toongerseweeg…
Dörrepke vaan Castermans, Haesen, Hulst, Kerkhofs, Bastiaens en bijnaome nog väöl mie..
Tot zoe wied mien nostalzjie…
Allewijl ’n stadswiek mèt dörpse heukskes en plekskes…
De sjaol is noe ’n kindcentrum en bekker en slachter verleie tied…
Wat aajd is vint me neet mie de meujte weerd en weurt door ’t groet kapitaol gesloop…
Belaof is belaof, geer krijg hei gèt sjoens veur trök geluif iech neet mie…
Geer zalt miech wel sentimenteel vinde, dee geit neet mèt in ziene tied…
Dao geef iech uuch mesjien wel groet geliek in…
Meh mien hart dat krit…!
Erik Lamkin
Gezicht op de Louwberg vanuit Wolder foto Peter de Leij
Een nieuwe gasleiding
De bovenste foto is gemaakt door Werner Mantz, in het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw. Dit is de eerste en oudste gasleiding. De onderste is gemaakt in 2023. Negentig jaar later
Onderstaande tekst is ontleend aan de Heijmans-app van 27 november jl.
Romeinse vondsten in de Médoclaan
Ruim 51 jaar geleden werden bij de aanleg van de woonwijk Campagne archeologische resten uit de Romeinse tijd gevonden. Een muur, brandsporen en veel dakpanpuin kwamen tevoorschijn bij het uitgraven van een bouwput voor een bungalow in de Chambertinlaan.
Deze vondsten vormden voor de gemeente de aanleiding om de aanleg van enkele waterkelders – bij de renovatiewerkzaamheden in 2023/24 – in de naast gelegen Médoclaan ook te onderzoeken. Afgelopen tijd zijn de graafwerkzaamheden door aannemer Heijmans daarom door archeologen van RAAP opgevolgd.
Uit het lopende onderzoek blijkt dat in de ondergrond een Romeinse villa gelegen is. Bewoners van deze Romeinse boerderij bewerkten akkers op de vruchtbare lössgronden van Campagne om graan te leveren aan Romeinse burgers en soldaten. Concreet bestaan de resten uit veel dakpanpuin en enkele afvalkuilen. Ook werd een kleine ronde oven gevonden. Deze oven kan bijvoorbeeld gebruikt zijn in een plaatselijke productie van metaal of glas.
Gelijktijdig met het uitvoeren van het onderzoek gaan de graafwerkzaamheden aan de kelders verder. De werkzaamheden liggen niet stil, en bieden ons nu al meer inzicht over de aard, de landschappelijke ligging en de omvang van de Romeinse villa ‘Chambertinlaan’.
Wij danken RAAP en in het bijzonder Roel Roggen voor deze toelichting.
Oktober 2023 foto George Wolfs
Overweldigende opkomst bij lezing over kaart Vauban
Meer dan 300 belangstellenden bezochten de lezing van dr. Dirk Jacob Jansen op 16 januari.
Inleider Camile Oostwegel
Onderzoeker en spreker Dirk Jacob Jansen
Foto links: Hugo en Johan presenteren het eerste ontwerp van de kopie van de kaart die t.z.t. gekocht kan worden, op een behoorlijk groot formaat: ongeveer 2 x 2 m. Lang niet zo groot als het origineel, maar toch. Er waren veel geïnteresseerden. Wilt u op de hoogte gehouden worden over de voortgang van het project, maak dat dan kenbaar via een mail naar: info@heemkundewolder.nl .
Overlijden Léon Schoenmakers
Ons bereikte het bericht dat in de herfst van 2022 Léon Schoenmakers is overleden. Léon was al lange tijd ziek. De excursie door Wolder die hij - na uitstel vanwege corona - voorjaar 2022 had willen houden, moest hij vanwege zijn verslechterende gezondheid afzeggen.
Léon is degene die, in 2003, onze stichting heeft opgericht, onze founding father. Hij was goed thuis in de Wolderse geschiedenis, en kon daarover tijdens de door hem georganiseerde excursies met enthousiasme vertellen. De grote lijnen, maar ook de petite histoire kregen alle aandacht.
Gelukkig heeft hij veel van zijn kennis vastgelegd in zijn boek Wolder, Grensdorp in de Vroenhof uit 2004. De tekst op onze website met De geschiedenis van Wolder tot 1945, stamt grotendeels van Léon.
Grote belangstelling had hij voor de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Hij publiceerde hierover met grote regelmaat (ongeveer eens per kwartaal) een column, de Column van Léon. De laatste verscheen 22 augustus 2021. Daarin was hij met zijn columns aangekomen bij de bevrijding van Maastricht. Hij sloot deze af met:
Beste lezers,
Dit was het einde van de columns van Leon, in deze reeks. Ik hoop dat u uit deze columns veel wijsheden heeft kunnen halen, zodat we nooit vergeten wat er in die tijd allemaal gebeurd is. Ik wens u verder alle goeds toe voor de toekomst.
Leon Schoenmakers
Spectaculaire kaart ontdekt
Wat voor een slimme plannen hadden de Fransen toen ze 350 jaar geleden Maastricht wilden innemen? Hoe pakten ze dat aan? Onlangs ontdekte een historicus in een Frans militair archief een gedetailleerde landkaart uit die tijd, waarop het gebied van de belegering en de aanvalsstrategie zijn weergegeven. Wolder / Wilre was het kloppend of bloedend hart van dat beleg. De ontdekker van deze kaart, dr. Dirk Jansen, komt in januari naar Wolder om een lezing over zijn vondst te houden.
Datum: maandag 16 januari 2023
Tijd: 20:00 tot 22:00 uur
Locatie: Groene zaal, Tongerseweg 336
Inleiding: dhr. C. Oostwegel
Spreker: dr. D. Jansen
Toegang: vrij
Door: Adam Frans van der Meulen, in of na 1673
Te zien in: Limburg Museum Venlo
Rechts: Het hoofdkwartier van de Franse koning (fragment)
Die belegering van Maastricht is tegenwoordig toegespitst op één gebeuren: de dood van de musketier, en de eventuele vondst van zijn botten. Toch was deze d’Artagnan hier niet alleen: met 25.000 manschappen was Lodewijk XIV rondom de vesting gestationeerd. Er zijn er beslist tallozen gesneuveld. We weten dat Zijne Majesteit persoonlijk aanwezig is geweest. Bekend is het schilderij waarop hij vanaf de Louwberg naar de stad kijkt.
De Zonnekoning is hier niet alleen voorbij gegaloppeerd, hij heeft zijn kamp opgeslagen en van hieruit het rijk geregeerd. Dit betekende dat Wilre in die dagen gold als de hoofdstad van Frankrijk. De koning had zijn complete hofhouding en administratie hier ondergebracht.
Lodewijk was in oorlog met de Republiek der Nederlanden en hij wilde de belangrijke vestingstad Maastricht veroveren. Het lukte de Fransen om onze stad in dertien dagen in te nemen. Dit speelden zij klaar dankzij de nieuwe ideeën van de toen nog jonge vestingbouwkundige Vauban. Hoe deze de verovering van de stad wilde realiseren, staat uitgewerkt op de diverse bijlagen bij de kaart. Deze stukken werden zelfs nog lang daarna als militair lesmateriaal gebruikt. Mogelijk is dit een verklaring waarom ze behouden zijn.
De plattegrond en de tekeningen op de kaart zijn opvallend gedetailleerd en nauwkeurig. De bebouwing binnen de stadsmuren is niet ingevuld, dat was niet van belang voor de inname. De aandacht gaat volledig uit naar de ommelanden met de vestingwerken, de loopgraven en de kampementen. Niet alleen krijgskundige objecten zijn weergegeven, ook het landschap kreeg aandacht, evenals de (holle) wegen, de carréboerderijen, de kerken en de kasteeltjes. Het hele buitengebied werd ingemeten en opgetekend: Wilre, Slavante, Borgharen en Heer zijn te zien.
De Franse bezetting heeft vijf jaren geduurd. Door de internationale ontwikkelingen moest Lodewijk in 1678 vrede sluiten. Zijn Guerre de Hollande liet een spoor van vernielingen en plunderingen achter. Toch herdenken wij nog steeds de beroemde gesneuvelde Franse musketier, onze vijand van destijds.
Deze lezing is de eerste Limburgse activiteit van het d’Artagnan-jaar 2023.
Schenking fotocollectie Math Vrancken
Eerste H. Mis van pater Thijssen op 15 augustus 1925, opgedragen in de kerk van Wolder. Foto voor het ouderlijk huis.
Foto afkomstig uit schenking van de heer Math Vrancken.
Deze foto's krijgen binnenkort een aparte plaats binnen onze fotocollectie. Neem alvast een kijkje op de pagina Familie Vrancken .
De vergeten minnaar
Koningin van Wolder, Meisje uit Epen, Hollandse schrijfster,
zo typeerde Bob Hoekstra Rosalie Sprooten. Hij zei dit tijdens zijn inleiding bij de presentatie van De vergeten minnaar op 11 juni ll., in Hoeve De Kroon. Deze novelle is de achttiende titel van de inmiddels 84-jarige Rosalie. Het verhaal speelt in Zuid-Limburg; het is geworteld in de Limburgse löss. De hoofdpersoon, Francine, voelt zich sterk verbonden met het landschap, met haar jeugd en met haar familie. Wanneer Francines geliefde broer Mathijs overlijdt, blijkt deze een dubbelleven geleid te hebben.
Dit maakt bij haar veel los. Hoe betrouwbaar zijn mensen? En heeft zij zelf ook niet iets belangrijks vergeten? Tegenover al het mensengedoe is er één vaste waarde in Francines leven: de natuur, de dierenwereld, en met name Panda, de hond en Frederik, de kater..
Verkrijgbaar in iedere boekhandel; prijs € 17,50
Op woensdag 4 mei (dodenherdenking) was er om 19.30 uur in de kerk van Wolder een H. Mis ter nagedachtenis van oorlogsslachtoffers. Na de Mis werd er buiten bij plaquette voor de Wolderse oorlogsslachtoffers een noveenkaars aangestoken. Dit is het tweede jaar dat dit gebeurt. Een mooi initiatief van de pastoor.
Zoals gebruikelijk plaatste onze stichting bloemstukjes bij beide plaquettes (Wolderse slachtoffers en de Amerikaanse piloot Arthur Sugas).
Dit is een afbeelding van de oorspronkelijke bronzen plaquette uit 2008. Deze werd in januari 2011 gestolen, en in de zomer van 2012 vervangen door de huidige, hardstenen plaquette.
Bodemvondsten Tongerseweg / Winterslag
Bij de reconstructie van de Tongerseweg kwamen op de hoek Pletzersstraat – Tongerseweg fundamenten van vroegere bebouwing bloot. Naast het hoekhuis (hoeve Caubergh) lijkt een ouder huis te hebben gestaan. Ook tegenover café De Pepel kwamen resten van bebouwing vrij. Deze sporen dateren uiteraard van vóór de aanleg van de Tongerseweg. Ze tonen dat de Pletzersstraat (vroeger Dorpsstraat) doorliep naar wat nu de Lammergierstraat heet. Het was een straat met aan weerszijden lintbebouwing. We kunnen ons voorstellen dat ergens rond 1804 (aanvang aanleg Steenweg / Tongerseweg) de bewoners moesten wijken voor de Franse wegenbouwers. Verzet tegen de sloop zal zeker niet hebben geholpen. Het waren overigens Spaanse krijgsgevangenen die de weg moesten aanleggen. De steenweg die Napoleon had gepland, moest in een kaarsrechte lijn van Tongeren naar Maastricht lopen, zodat zijn legers zich snel konden verplaatsen. En zo werd Wolder voor eeuwig doormidden geknipt.
Ook bij de aanleg van de waterberging naast de Zouw in de Winterslag kwamen fundamenten bloot. Het betrof resten van de boerderij Vrancken. Deze en de aanpalende huizen en boerderijtjes zijn rond 1970 gesloopt. Het berof de woningen van de families Jamin, Bessems-Vrijens en Willems. De bedoeling was dat hier een nieuwe ontsluitingsweg voor Wolder zou komen. Daarvoor werd ook Pletzersstaat nr. 3 afgebroken. De weg is nooit gerealiseerd. Er kwam een nieuwe oplossing: de Médoclaan.
Voor meer info over hoeve Vrancken zie onze pagina over mevrouw Gilissen-Vrancken.
De heer Tichelman van Raap, het archeologisch adviesbureau dat de gehele reconstructie van de Tongerseweg begeleidt, vertelde ons dat men tegenover café De Pepel de restanten van een schuilkelder heeft gevonden. Deze stamt mogelijk uit de Tachtigjarige Oorlog toen hier veel gevochten is. Het kan ook zijn dat deze uit de 18e eeuw dateert. In die tijd vonden er ook nog enkele belegeringen van Maastricht plaats, waarbij Wolder vaak in de vuurlinie lag. Ook in de Winterslag hebben de archeologen meegekeken, en niet zonder resultaat. Ze vonden middeleeuwse munten. Deze hebben nauwelijks geldelijke waarde, maar tonen aan dat er op deze plek al honderden jaren bewoning is.
Voor foto’s over voormalige bebouwing Winterslag volg deze link.
Fundamenten hoeve fam. Vrancken. Naast deze boerderij lagen de woningen van de families Jamin, Bessems-Vrijens en Willems
Post uit 1924
Via een filatelist, Jacques van Mastrigt, ontving Stichting Heemkunde een envelop die in 1924 vanuit Wolder werd verzonden. De briefschrijver was Arnold Bovy, hoofdonderwijzer van de jongensschool in Wolder van 1912 tot en met 1946. Bovy gaf ook bijscholingscursussen aan (jonge) boeren. Niet alleen in Wolder, maar in veel dorpen in het Limburgse Heuvelland. Achter de school had hij een grote fruit- en moestuin waar hij dingen uitprobeerde en demonstreerde. De envelop is verstuurd naar een leverancier van pootgoedaardappels.
Wat valt op?
Deze envelop is verzonden in 1924 en afgestempeld in Oud-Vroenhoven. Dat is vreemd. Vier jaar eerder, in 1920 was Oud-Vroenhoven bij Maastricht gevoegd. Daarmee hield deze gemeente op te bestaan. Maar de beambte op het postkantoor gebruikt in 1924 nog het poststempel van Oud-Vroenhoven. Een stil protest tegen de ‘annexatie’?
Rectificatie: een van de bezoekers van deze site meldde dat het gebruikelijk was dat een postkantoor zijn eigen stempel bleef hanteren, ook al hoorde het inmiddels tot Maastricht.
Bovy woonde op Tongerseweg 344. De ene helft van dit pand fungeerde tot 1920 als gemeentehuis, de andere helft als woning voor het hoofd der school. Vanaf 1920 kon Bovy met zijn gezin het gehele pand betrekken. Dit pand was toen half voormalig gemeentehuis en half woning voor het hoofd der school. In een paar passen was hij bij zijn (jongens)school die gevestigd was in het huidige scoutinggebouw. Zijn adres vermeldt hij niet als afzender. Hij volstaat met A. Bovy, Landbouwonderw. Wolder Maastricht. Ook voor de heer Veenhuizen in Sappemeer is geen straatnaam nodig in het adres. De postbodes kenden in die tijd nog iedereen.
Er lijkt een ‘afgedankte’ envelop te zijn gebruikt van de ALGEMEENE BEGRAAFPLAATS DER GEMEENTE MAASTRICHT. Nog in voorraad op het voormalige gemeentehuis?
Uitgebreide informatie over Arnold Bovy is te vinden op onze website.
Mis oorlogsslachtoffers en Arthur Sugas
Op 26 september om 09.30 uur is de jaarlijkse mis voor de Wolderse oorlogsslachtoffers en de in Wolder neergestorte piloot Arthur Sugas (in de Sint-Petrus-en-Pauluskerk).
Sint-Petrus-en-Pauluskerk
geschilderd door André Kok (2021),
te zien in galerie
Brusselsetraat 51
Maastricht
Ook nog te koop (€1.450)
1 januari 2020: 100 jaar Oud-Vroenhoven samen met gemeente Maastricht
Lees onze publicatie over de samenvoeging 100 jaar geleden in de Aangenaam van december 2019.
Voor meer nieuws over de achtergrond en de laatste gemeenteraadsvergaderingen van Oud-Vroenhoven. Zie onze pagina Annexatie van Oud-Vroenhoven.
Nieuwe roman van Rosalie Sprooten
Afgelopen november verscheen een nieuwe roman van Rosalie Sprooten, inwoonster van Wolder, tevens vriend van onze stichting.
Het verhaal speelt zich af in de kleine wereld van het ‘zuidelijke stadje Z’. De pastoor is ernstig ziek, maar de gelovigen kijken vol wantrouwen naar diens vriendschap met zijn verzorger die homo is. De roddelpers stookt flink mee. En de kwalijke journalist, de aanjager, laat zich verleiden door een femme fatale.
Wil Urlings overleden
Op 15 oktober 2019 overleed Wil Urlings, oud-vriend van onze stichting. Wil is 74 jaar geworden. Door zijn ziekte is zijn actieve leven binnen een paar maanden beëindigd.
Wil was jarenlang actief in onze stichting. Van zijn hand is het Wolders laesplènkske, dat hij niet alleen bedacht, maar ook produceerde. Ook maakte hij samen met Jan Schols een dvd met een schitterende fotorapportage van de Petrus-en-Pauluskerk.
Op de foto beneden ziet u Wil tijdens de schouw in 2004, toen hij zich met ons inzette voor het behoud van hoeve Castermans. Op de foto deelt hij lekkere stukjes vlaai uit aan de genodigden.
14 september 1944 WOLDER BEVRIJD
75 jaar geleden, op 14 september 1944 werd Wolder door de Amerikanen bevrijd. Zij trokken van twee kanten Wolder binnen. Een deel kwam via Ternaaien langs het kanaal, een ander deel via Maastricht. Over de brug van Vroenhoven konden ze niet komen, want de Duitsers hadden hun de pas afgesneden, en de brug opgeblazen.
Mis oorlogsslachtoffers en Arthur Sugas
Op 15 september om 09.30 uur is de jaarlijkse mis voor de Wolderse oorlogsslachtoffers en de in Wolder neergestorte piloot Arthur Sugas (in de Sint-Petrus-en-Pauluskerk).
Vriend worden van SHWW?
Ieder die geïnteresseerd is in de geschiedenis en het erfgoed van Wolder, nodigen we uit om zich bij onze stichting aan te sluiten. Aanmelden of informatie opvragen kan altijd via het centrale e-mailadres: info@heemkundewolder.nl
Winkel
Wilt u boeken over Wolder lezen (en bezitten)?
Wilt u eigenaar worden van enkele schaarse Wolderse artikelen?
Kijk dan eens in onze 'winkel'.
U vindt daar:
- J. Leunissen, Van Wilre tot Wolder
- L. Schoenmakers, Wolder, Grensdorp in de Vroenhof
- Wolders laesplènkske
- Wolders laesplènkske (pleesmat)
- DVD H.H. Petrus en Paulus Kerk van Wolder
- Oorkonde inwijding kerk
- Arthur Sugas, Zijn duel voor de vrijheid
- Noets mie oorlog
In de WINKEL kijken.
Foto's, video en film altijd welkom
Wij zijn druk bezig ons foto en filmarchief te digitaliseren. Dat betekent dat alle foto's en videomateriaal geschikt gemaakt worden om voor het nageslacht definitief bewaard te worden.
Wij willen een oproep plaatsen aan iedereen die nog, liefst oude, foto's van Woldenaren of anderszins op Wolder betrekking hebbende zaken bezit, deze aan ons beschikbaar te stellen.
Wij zullen het materiaal dan goed beheren. Uiteraard kunnen afspraken met u gemaakt worden die specifiek voor u gelden. Zie.
Bidprentjes (1914-2005)
Wij zijn in het bezit van een grote collectie bidprentjes, een collectie waar nog altijd aan wordt gewerkt. U kunt deze collectie inkijken via een excel-bestand. Zie onze pagina Bidprentjes.
Wilt u ook bidprentjes bij de stichting onderbrengen? Neem contact met ons op via heemkundewolder@gmail.com .
Beeldbepalende Wolderse panden
Wij zijn bezig met het vastleggen van beeldbepalende Wolderse panden door middel van foto's en beschrijvingen. Mist u een pand? Meld het ons? Hebt u aanvullende gegevens? U bent welkom? Hebt u aanvullende foto's? Wij plaatsen ze graag.
VOORBIJ
Voorbij
Lezing Duitse kroonprins
Dat de Duitse keizer de dag voor het einde van de Eerste Wereldoorlog op 10 november 1918 politiek asiel in Nederland aanvroeg in Eijsden is algemeen bekend. De foto en het filmpje waarop een nerveuze Duitse keizer op het perron van Eijsden te zien is, is inmiddels vaak te zien geweest.
Dat twee dagen later, op 12 november, zijn zoon Wilhelm, de Duitse kroonprins, ook politiek asiel aanvroeg in Nederland, maar dan in de toenmalige gemeente Oud-Vroenhoven in Wolder, waar tevens het douanekantoor gevestigd was, is veel minder bekend.
Om dit gebeuren te gedenken organiseerden wij op exact 12 november in de Greune zaol een lezing. Deze trok meer dan 100 belangstellenden.
Hoofdspreker was mr. Eugène Rosier, de Maastrichtse voorzitter van de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog. Behalve op de gebeurtenissen die dag in Wolder ging de heer Rosier tevens in breder verband in op de situatie in Oud-Vroenhoven en Maastricht aan het eind van de Eerste Wereldoorlog. Ook vertelde hij, ondersteund door foto’s, hoe het de Duitse kroonprins verging in Nederland en later weer in Duitsland.
Eugène Rosier, voorzitter van de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog aan het woord.
Hij plaatste de komst van de Duitse kroonprins in Wolder in het perspectief van de internationale verwikkelingen tijdens de Grote Oorlog.
Jo Haesen ging in op het lokale gebeuren. Zo liet hij een foto zien van Bella van de breer (dochter Castermans) voor wie de prins veel belangstelling had getoond. Drie tachtigjarige neven van Bella (Matty, Bert en Henny) zonen van Bella's jongste zus Fien, luisterden aandachtig toe.
Foto uit 1914: zo zag de Tongerse weg uit in de tijd dat de prins arriveerde. Het meisje dat uit het raam van café Castermans hangt is Bella (zie boven). Het meisje rechts is Fien Castermans. Achter de marechaussees te paard het toenmalige gemeentehuis.
Zie hier voor een verslag van deze avond, zoals geplaatst in Aangenaam, december 2018.
Zilverschat Wolder
In 1998 stootten bouwvakkers tijdens werkzaamheden op een gedempte waterput. In deze put troffen ze een Keulse pot met daarin meer dan 80 aan elkaar geklonterde munten die geslagen zijn tussen 1723 en 1808. De munten vertegenwoordigden een waarde van een jaarsalaris van een toenmalige arbeider. De eigenaren, Rosalie Sprooten en George Wolfs, hebben de schat geschonken aan de gemeente Maastricht.
Tijdens de archeologiedagen op 12, 13 en 14 oktober 2018 kunt u de munten zelf bewonderen. Voor de locatie zie: https://www.archeologiedagen.nl/programma-2018/
Voor een uitgebreid artikel over de zilverschat zie: Aangenaam, augustus 2018.
Afscheid Léon Schoenmakers
Léon Schoenmakers verlaat onze stichting. “Vanwege mijn leeftijd heb ik het besluit genomen om afscheid te nemen van de Stichting Heemkunde. Ik wil graag in stilte vertrekken”, zo licht Léon zijn afscheid toe.
In alle stilte willen we hier toch schrijven dat we het jammer vinden dat dit moment aangebroken is. Léon is namelijk degene die, in 2003, onze stichting heeft opgericht, onze founding father. Hij is goed thuis in de Wolderse geschiedenis, en kon daarover tijdens de door hem georganiseerde excursies met enthousiasme vertellen. De grote lijnen, maar ook de petite histoire kregen alle aandacht.
Hoogtepunt van zijn heemkundige activiteiten vormde de publicatie van zijn boek, Wolder, Grensdorp in de Vroenhof, in 2004.
Léon bedankt!
Maria Scheres overleden
Op maandag 26 februari 2018 overleed Maria Scheres, woonachtig in Wolder, aan de Redemptielaan. Maria werd bekend om haar (dialect)verhalen en gedichten. Ze publiceerde twee verhalenbundels in het Limburgs: Sjoorpepier en Sp(r)ookverhaole. Maria bracht haar jeugd door in Rijckholt, en verhuisde later naar Maastricht. Ze schreef zowel in het Groêsselts als in het Mestreechs. In 2005 won ze de prestigieuze Veldeke Literatuurprijs.
Uit: Limburgse gedichte en verhaole, Sjrief plat 2005
Vreugjaor
En inèns weurt de dikke loch opgesjoord
de boer trèk rechte regels in 't laand
bevrore ink kiemp in de vore
"en inèns
steit 't duuster gries
ziech greun en geel te wasse
gezwolle wäörd
barste oet hun knup
en geve sjèlders kleure"
