Toneel in Wolder

In Limburg bestaan meer dan 160 amateurtoneelverenigingen. Vele duizenden in onze provincie beoefenen via deze clubs een prachtige liefhebberij.  Ook in Wolder is er in het verleden in georganiseerd verband toneel gespeeld. De oudste Woldenaren (85-plus) kunnen nog uit eigen ervaring vertellen over mooie, vaak hilarische toneelavonden. Onze beide muziekverenigingen beschikten lange tijd over een eigen toneelclub. Zo spreekt men in oude krantenberichten over een “onderafdeeling” van de fanfare of de harmonie. Maar men vindt ook berichten over een to(o)neelvereniging De Zonnebloem, die losstaat van de muziekkorpsen.

Op bijgaande foto, gemaakt in de jaren dertig van de vorige eeuw, ziet u de toneelclub van de Greune opgesteld in het eigen lokaal, klaar om een groot dramaspel uit te gaan voeren. Meestal werden per seizoen twee stukken ingestudeerd, een serieus stuk, vaak met een moralistisch karakter, en een klucht. Het drama werd voor de pauze uitgevoerd. De klucht na de pauze. Leden die goed konden “kemedie speule” stonden in hoog aanzien.

Voor wie het naambord “Fanfare Wilhelmina” op de foto verwarring oproept: Fanfare Wilhelmina was de officiële naam van de Greune van 1908 (het jaar van de splitsing van één harmonie in een harmonie en een fanfare) tot 1950. In dat jaar werd de fanfare omgezet in een harmonie en nam men weer de oude naam aan die men ook voerde vanaf de oprichting in 1878 tot ongeveer 1895. In 1895 werd de naam Harmonie St. Petrus & Paulus, in het kader van het beleid om de Limburgse bevolking meer koningsgezind te maken, veranderd in Harmonie Wilhelmina.

In welke jaren er aan toneel is gedaan in Wolder, is niet heel exact te zeggen, maar het moet zo ongeveer van 1900 tot rond 1960 geweest zijn. In elk geval komen we al vanaf 1904 krantenberichten tegen, dus nog van voor de splitsing van de harmonie, waarin sprake is van een gecombineerde concert- en toneelavond. De term toneel moet men breed opvatten want het gaat soms ook om voordrachten. Men zou deels ook van cabaret kunnen spreken. De Wolderse harmonie (de krant heeft het vaak over “de harmonie van Oud-Vroenhoven”) concerteert en voor het toneelgedeelte, zo lijkt het toch, huurt men de eerste jaren van de 20e eeuw een toneelvereniging of individuele “kemediespelers” van elders in. Maar reeds in 1912 komen we toneelclub EMM (Eendracht Maakt macht), behorend tot Fanfare Wilhelmina (de Greune) tegen.

In de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw floreert, afgaande op de vele aankondigingen in de Limburger Koerier, het toneel- en voordrachtsgebeuren. Ook worden er wedstrijden uitgeschreven waar toneelclubs van ver buiten Maastricht aan meedoen.

De toneelavonden vinden vaak op kermiszondag (november) of met carnaval plaats. Als men de programma’s bekijkt, zou men kunnen concluderen dat deze feestdagen indertijd op een cultureel hoogstaandere wijze gevierd worden dan tegenwoordig. Naast kluchten, bevatten deze avonden ook meer serieuze voordrachten en solistische optredens van muzikanten.

Bekende namen uit de “Wolderse toneelscène” zijn onder andere de heer Huls bij de Greune, de heer Victor Verbist bij de Blouwe (tevens onderwijzer alhier) en regisseur P. Herben van de Zonnebloem, de “neutrale” toneelclub voor zover we weten. Bij de Greune sterft de toneelclub ergens in de jaren vijftig een stille dood. Het laatste bericht omtrent toneel in Wolder treffen we aan in 1961 n.a.v. een opvoering van De Zonnebloem.

Wie nog iets interessants kan melden over de vroegere toneelverenigingen in Wolder, vragen we ons dit te laten weten via info@heemkundewolder.nl . Of u belt even naar bestuurslid Jo Haesen (06 53 69 68 37)